ปั๊มจุ่มหรือปั๊มแช่คืออะไร? มีหลักการทำงานอย่างไรบ้าง?

หลังจากที่คราวที่แล้วเราได้ทำความรู้จักกับ “ปั๊มบาดาล” และ “ปั๊มหอยโข่ง” กันไปแล้ว วันนี้เราจะมาพูดถึงปั๊มอีกประเภทหนึ่งที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในประเทศไทย นั่นคือ ปั๊มจุ่ม หรือ ปั๊มแช่ หรือที่หลายคนเรียกติดปากว่า “ปั๊มไดโว่” ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ใช้งานง่ายและมีประโยชน์หลากหลายทั้งในครัวเรือน งานเกษตร และงานอุตสาหกรรม.

ปั๊มจุ่มคืออะไร?

ปั๊มจุ่ม หรือ ปั๊มแช่ เป็นเครื่องสูบน้ำที่ออกแบบมาให้ทำงานโดยจุ่มลงในน้ำหรือของเหลวที่ต้องการสูบ เช่น น้ำในบ่อ บ่อน้ำเสีย หรือน้ำท่วมขัง โดยตัวปั๊มจะมีโครงสร้างที่กันน้ำและทนต่อการกัดกร่อน มอเตอร์ไฟฟ้าภายในถูกปิดผนึกอย่างแน่นหนาเพื่อป้องกันน้ำเข้าไปในระบบไฟฟ้า ชื่อ “ปั๊มไดโว่” ที่คนไทยเรียกกันนั้น สันนิษฐานว่ามาจากแบรนด์ “Divo” จากญี่ปุ่นที่เคยวางขายในประเทศไทยเมื่อหลายสิบปีก่อน ทำให้ช่างและผู้ใช้งานเรียกติดปากจนถึงปัจจุบัน.

ปั๊มจุ่มมีขนาดกะทัดรัด น้ำหนักเบา และติดตั้งง่าย เหมาะสำหรับการใช้งานในพื้นที่จำกัด เช่น บ่อน้ำตื้น บ่อปลา หรือถังพักน้ำ รวมถึงงานที่ต้องการสูบน้ำเสีย น้ำโคลน หรือของเหลวที่มีตะกอนสูง เช่น ในงานก่อสร้าง งานบำบัดน้ำเสีย หรือการระบายน้ำท่วมในประเทศไทย โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝนที่หลายพื้นที่ เช่น กรุงเทพฯ หรือจังหวัดที่มีน้ำท่วมบ่อย ต้องพึ่งพาปั๊มจุ่มเพื่อจัดการน้ำท่วมขัง.

ประเภทของปั๊มจุ่ม

ปั๊มจุ่มสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักตามการใช้งาน ดังนี้:

1. ปั๊มจุ่มน้ำดี (Clean Water Submersible Pump)
   • ออกแบบมาเพื่อสูบน้ำสะอาด เช่น น้ำบาดาล น้ำในบ่อ หรือน้ำประปาที่ไม่มีตะกอนหรือสิ่งเจือปน.
   • มีตะแกรงกรองที่มีช่องถี่เพื่อป้องกันสิ่งแปลกปลอม เช่น ใบไม้หรือเศษขยะ เข้าไปอุดตันใบพัด.
   • เหมาะสำหรับการใช้งานในครัวเรือน เช่น สูบน้ำจากบ่อตื้นเพื่อใช้ในสวน หรือเติมน้ำในสระ.
2. ปั๊มจุ่มน้ำเสีย (Sewage Submersible Pump)
   • ออกแบบมาเพื่อสูบน้ำที่มีตะกอน เศษขยะ หรือน้ำโคลน เช่น น้ำในบ่อบำบัดน้ำเสีย หรือน้ำท่วมที่มีสิ่งเจือปน.
   • มีตะแกรงช่องใหญ่และฐานที่สูงกว่าปั๊มจุ่มน้ำดี เพื่อให้สามารถดูดตะกอนหรือสิ่งสกปรกได้สะดวก.
   • บางรุ่นมีใบมีด (Cutter) ติดตั้งที่ใบพัด เพื่อตัดเศษขยะ เช่น ใบไม้หรือถุงพลาสติกให้เล็กลง ป้องกันการอุดตัน.
   • เหมาะสำหรับงานอุตสาหกรรม งานก่อสร้าง หรือการระบายน้ำเสียในโรงงาน.

ส่วนประกอบหลักของปั๊มจุ่ม

ปั๊มจุ่มประกอบด้วยส่วนประกอบสำคัญ ดังนี้:

• เรือนปั๊ม (Pump Housing): ส่วนที่ห่อหุ้มมอเตอร์และใบพัด ป้องกันน้ำเข้าและทนต่อการกัดกร่อน.
• ทางน้ำเข้า (Intake): ช่องที่น้ำหรือของเหลวถูกดูดเข้าไปในปั๊ม.
• ใบพัด (Impeller): ส่วนที่หมุนเพื่อสร้างแรงเหวี่ยงและผลักน้ำออกไป.
• ทางน้ำออก (Discharge): ช่องที่น้ำถูกส่งออกไปยังท่อหรือจุดที่ต้องการ.
• มอเตอร์ไฟฟ้า (Motor): ขับเคลื่อนใบพัด ถูกปิดผนึกในโครงสร้างกันน้ำ.
• ลูกลอย (Float Switch): ในบางรุ่น มีระบบควบคุมอัตโนมัติที่เปิด-ปิดปั๊มตามระดับน้ำ เพื่อป้องกันการทำงานขณะไม่มีน้ำ (Dry Run).

หลักการทำงานของปั๊มจุ่ม

1. การจุ่มในน้ำ: ปั๊มจุ่มจะถูกจุ่มลงในน้ำหรือของเหลวที่ต้องการสูบ โดยมอเตอร์และใบพัดจะทำงานใต้น้ำ.
2. การทำงานของมอเตอร์: มอเตอร์ไฟฟ้าจะสร้างพลังงานเพื่อหมุนใบพัด ทำให้เกิดแรงเหวี่ยงที่ดูดน้ำผ่านช่องน้ำเข้า.
3. การส่งน้ำ: น้ำที่ถูกดูดเข้ามาจะถูกผลักผ่านใบพัดและส่งออกไปยังท่อน้ำออกไปยังจุดที่ต้องการ.
4. การระบายความร้อน: น้ำที่อยู่รอบปั๊มจะช่วยระบายความร้อนให้มอเตอร์ ทำให้ปั๊มทำงานได้ต่อเนื่องโดยไม่ร้อนจัด.
5. การควบคุมอัตโนมัติ: ในรุ่นที่มีลูกลอย ปั๊มจะหยุดทำงานเมื่อระดับน้ำต่ำเกินไป เพื่อป้องกันความเสียหาย.

จุดเด่นของปั๊มจุ่ม

• ใช้งานง่าย: ไม่ต้องติดตั้งตู้ควบคุม เพียงจุ่มปั๊มลงในน้ำและเสียบปลั๊กก็ใช้งานได้ทันที.
• ขนาดกะทัดรัด: เหมาะสำหรับพื้นที่จำกัด เช่น บ่อน้ำแคบหรือถังน้ำ.
• ความสามารถหลากหลาย: สามารถสูบน้ำเสีย น้ำโคลน หรือของเหลวที่มีความข้น เช่น น้ำมัน หรือสารเคมี (ขึ้นอยู่กับรุ่น).
• ทำงานเงียบ: ไม่ส่งเสียงดังรบกวนเมื่อใช้งาน.
• ประหยัดพลังงาน: ปั๊มจุ่มบางรุ่นออกแบบมาให้ใช้ไฟฟ้าน้อยแต่มีประสิทธิภาพสูง.

ประโยชน์ของปั๊มจุ่มในประเทศไทย

ในประเทศไทย ปั๊มจุ่มมีบทบาทสำคัญในหลายด้าน เช่น:

• การระบายน้ำท่วม: ใช้สูบน้ำออกจากพื้นที่น้ำท่วมขัง เช่น ชั้นใต้ดินของอาคาร หรือถนนในช่วงฤดูฝน.
• การเกษตร: สูบน้ำจากบ่อหรือแหล่งน้ำตื้นเพื่อรดน้ำพืชผล เช่น นาข้าว สวนผลไม้ หรือฟาร์มเลี้ยงสัตว์.
• งานอุตสาหกรรม: สูบน้ำเสีย สารเคมี หรือของเหลวในโรงงาน เช่น น้ำมัน หรือน้ำเสียจากกระบวนการผลิต.
• งานบำบัดน้ำเสีย: ใช้ในบ่อบำบัดน้ำเสียหรือบ่อเกรอะในชุมชนและโรงงาน.
• งานก่อสร้าง: สูบน้ำออกจากฐานรากหรือพื้นที่ขุดเจาะเพื่อให้งานก่อสร้างดำเนินต่อได้.
• งานตกแต่งและเลี้ยงสัตว์น้ำ: ใช้ในสระน้ำ บ่อปลา หรือน้ำพุเพื่อหมุนเวียนน้ำและรักษาคุณภาพน้ำ.

ข้อควรระวังในการใช้งาน

• เลือกประเภทปั๊มให้เหมาะสม: ปั๊มจุ่มน้ำดีไม่เหมาะกับน้ำเสียที่มีตะกอนหนัก และปั๊มจุ่มน้ำเสียอาจไม่เหมาะกับน้ำสะอาดที่ต้องการความสะอาดสูง.
• ป้องกันการทำงานขณะไม่มีน้ำ: การทำงานโดยไม่มีน้ำ (Dry Run) อาจทำให้มอเตอร์เสียหาย ควรใช้รุ่นที่มีลูกลอยหรือระบบป้องกัน.
• บำรุงรักษา: ทำความสะอาดตะแกรงและใบพัดเป็นประจำเพื่อป้องกันการอุดตัน.
• ตรวจสอบสายไฟ: ต้องแน่ใจว่าสายไฟและระบบไฟฟ้าปลอดภัย เนื่องจากปั๊มทำงานในน้ำ.

ปั๊มจุ่มในประเทศไทย

ในประเทศไทย ปั๊มจุ่มมีให้เลือกหลากหลายยี่ห้อและรุ่น ตั้งแต่รุ่นเล็กสำหรับครัวเรือนไปจนถึงรุ่นใหญ่สำหรับงานอุตสาหกรรม เช่น ปั๊มจุ่มยี่ห้อ ทอร์ค (Liancheng) ซึ่งเป็นแบรนด์ที่มีมาตรฐานจากอิตาลี มีจุดเด่นคือความทนทานและมีการรับประกันสินค้า รุ่นใหม่ของทอร์คยังมาพร้อมใบพัดแบบ Cutter ที่สามารถตัดตะกอนหรือเศษขยะชิ้นใหญ่ให้เล็กลง ช่วยให้สูบน้ำได้ต่อเนื่องโดยไม่ติดขัด เหมาะสำหรับงานหนัก เช่น การสูบน้ำเสียในโรงงานหรือบ่อบำบัด.

สรุป

ปั๊มจุ่ม หรือ ปั๊มแช่ เป็นอุปกรณ์ที่มีประโยชน์และใช้งานได้หลากหลายในประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นการจัดการน้ำท่วม การเกษตร งานอุตสาหกรรม หรือการบำบัดน้ำเสีย ด้วยขนาดที่กะทัดรัด ใช้งานง่าย และความสามารถในการสูบน้ำที่มีตะกอนหรือของเหลวข้น ทำให้ปั๊มจุ่มเป็นที่นิยมอย่างมาก การเลือกปั๊มจุ่มที่มีคุณภาพและเหมาะสมกับงานจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและยืดอายุการใช้งานได้ยาวนาน หากคุณกำลังมองหาปั๊มจุ่มดีๆ สักตัว ลองพิจารณาปั๊มจุ่มที่มีมาตรฐานและการรับประกัน เช่น ปั๊มจุ่มทอร์ค เพื่อให้มั่นใจในประสิทธิภาพและความทนทาน!